Sociale isolatie en eenzaamheid zijn een probleem in Nederland. De omvang van het probleem is niet precies duidelijk, het RIVM denkt dat ongeveer 10% van de Nederlanders eenzaam is (https://www.rivm.nl/media/eenzaamheid/), maar het CBS komt met 4% op een lager aantal eenzamen, nog altijd ongeveer 500.000 mensen (https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2016/38/eenzaamheid-in-nederland).
Chronische eenzaamheid en sociale isolatie is een gezondheidsrisico is, vergelijkbaar met het roken van 15 sigaretten per dag. Hoe komt dat precies? Wat is er zo ongezond aan sociale isolatie en eenzaamheid? Onderzoek naar gezondheidseffecten van isolatie geeft een complex aan factoren, die tezamen op termijn tot een soort slijtage aan het lichaam leiden. Eenzame mensen ontwikkelen in de loop van tijd minder gezonde gewoonten. Ze sporten minder en eten ongezonder.
Maar er is meer. Eenzame mensen, vooral ouderen, lijken vaak zelf stress-situaties te creëren. Door langdurige eenzaamheid ontwikkelen mensen onhandige manieren om met anderen om te gaan, waardoor ze vaker met conflicten te kampen hebben. Eenzame mensen zien problemen en uitdagingen vaker als grote obstakels. Ze reageren sterker op stress, bij eenzelfde stressprikkel scheiden ze meer stresshormonen af. Jammer genoeg helpen goedbedoelde sociale interacties eenzamen minder. Je zou misschien verwachten dat eenzame mensen blijer worden van sociale interactie omdat ze die tekortkomen, maar het tegenovergestelde lijkt het geval. Als je iemand een foto met een blij gezicht laat zien, dan kunnen we in de hersenen van die persoon een “blije” reactie waarnemen. Maar bij eenzame mensen zien we die blije reactie veel minder sterk optreden. Eenzame mensen zijn vooral gericht op negatieve sociale signalen, waardoor traditionele interventies, zoals het creëren van mogelijkheden tot sociale interactie, helaas vaak minder sterk uitpakken dan gehoopt. Over wat wel helpt later meer…
